"Planlamada Uzaktan Algılama Esaslı Arazi Kullanım Analizi ve Tematik Sınıflama"
"Landuse Analysis And Thematic Classification Based On Remote Sensing Techniques In Urban Planning"
Tunç Emre TOPTAŞ1, Doç. Dr. Şule TÜDEŞ2
1- Teknik Hizmetler ve Eğitim Müdürü, Netcad Yazılım A.Ş.
Öğretim Görevlisi, Gazi Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
2- Öğretim Görevlisi, Gazi Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
ÖZET
Şehir ve bölge planlama süreçlerinde, sürdürülebilir, çevre ve afet duyarlı doğru planlama yaklaşımının gerçekleşebilmesi için ilgili meslek disiplinlerinin girdilerinin bilimsel yöntemlerle değerlendirilmesi, plan öncesi analiz ve sentez sürecinde hayati önem taşımaktadır. Bu süreçte Uzaktan Algılama ve CBS fonksiyonları, kullanıcılara eşsiz bir model geliştirme, yöntem üretme ve süreç yönetimi imkânı sağlar. Bu bağlamda planlamada önemli bir veri/girdi olan arazi kullanımının, Uzaktan Algılama yöntem ve teknikleriyle analiz edilmesi ve tematik sınıflamasının oluşturulması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada Landsat multispektral uydu görüntüleri üzerinden Netcad/Analist teknolojisinin uzaktan algılama fonksiyonları kullanılarak Doğu Karadeniz Bölgesi’nin 140 milyon km2’lik bölümünün arazi kullanım değerleri tespit edilmiş, tematik sınıflamaları yapılmıştır. Çalışmada, benzer çalışmalar için örnek niteliğinde, özgün bir süreç yönetimi geliştirilmiş ve Netcad/Analist' in yeteneklerinden faydalanarak iş akış modeli oluşturulmuştur. Modelin uygulandığı örnek çalışmada, bölgenin arazi kullanımı fonksiyonları planlama öncesi mekânsal analiz ve sentez süreçlerinde önemli bir girdi olarak kullanılmışlardır.
Çalışma alanına ilişkin analizlerin gerçekleştirilebilmesi için Landsat uydusunun 30m mekânsal, 8 bit radyometrik çözünürlük değerindeki bantları girdi olarak kullanılmış; bantlarda ‘histogram düzenlemeleri’ yapıldıktan sonra, uygun kombinasyon ile ‘renk bandı birleştirme’ uygulanmıştır. Oluşan 30 m. mekânsal, 24 bit radyometrik çözünürlüklü RGB veriye 15 m. mekânsal çözünürlüklü PAN bandı ile ‘kaynaştırma(fusion)’ işlemi uygulanarak kombinasyonun mekânsal çözünürlüğü 15 m.’ ye yükseltilmiştir. Mekânsal çözünürlüğü arttırılmış veri üzerinde gerçekleştirilen ‘kontrolsüz sınıflandırma’ sonrasında, belirlenen tematik aralıklar için ‘kontrollü sınıflandırma’ işlemleri yapılmış, sınıflandırmanın doğruluğunun ölçümü ‘doğruluk analizi’ yapılarak sağlanmıştır. ‘Georeport’ ile sahadaki arazi kullanım değerlerinin alansal büyüklükleri raporlanmıştır. ‘Katman Ayır’ ile araziye ilişkin tematik sınıflar ayrı katmanlar olarak oluşturulmuşlardır. Oluşturulan arazi kullanım katmanları ‘filtre’ uygulamaları ile gürültülerinden temizlendikten sonra ‘vektörizasyon’a tabi tutulmuş, her bir arazi kullanım sınıfı veri tabanı bağlantılı olarak CBS yapısında oluşturulmuş, mekânsal yer seçim analizleri için kullanılmışlardır.
Sonuç olarak, çalışma alanını oluşturan arazi sınıfları tematik olarak 5 bölgeye (%8.08 su, %26.93 orman, %30.92 toprak, %9.05 kayalık ve %25.02 sınıfsız alanlar olmak üzere) ayrılmıştır ve sonuçlar planlamanın ileri aşama analizleri için girdi teşkil etmiştir. Ayrıca uzaktan algılama ve CBS' nin ilişkisel kullanımı ile bölgesel ölçekte yer seçim analizlerini yönlendirici ve arazi kullanım potansiyelini belirleyici bir uygulama süreci geliştirilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Analiz, Netcad/Analist, Planlama, Sentez.
ABSTRACT
To realize a sustainable, environmental and disaster sensitive planning approach in the processes of city and regional planning, it is vital to evaluate inputs of relevant professional disciplines with scientific methods at pre-planning analysis and synthesis period. In this process, Remote Sensing and GIS functions provide users develop a unique model, produce method and manage process opportunities. In this respect, to generate land use, the important data / input in planning, by using remote sensing methods and techniques and creating thematic classification is the objective of this study. In this case study, remote sensing functions of Netcad / Analyst technology over Landsat Multispectral satellite imagery was used to designate the land use values of 140 million km2 section of Eastern Black Sea Region and thematic classification was generated. In the study, a unique process management was developed to constitute a reference to the similar studies and a workflow was generated by utilizing Netcad / Analyst 's abilities.
In the case study in which the model was conducted, the region's land use functions in the spatial analysis and synthesis processes before planning were used as an important input. In order to perform the analyses of the case field, red, green, blue bands with 30m spatial, 8 bits radiometric resolution of Landsat satellite input was used. Following to 'Histogram matching’, 'layer merge by band’ process through ‘optimum combination’ was applied to the bands. The spatial resolution of the RGB data with 30m spatial, 24 bit radiometric resolution through combination process was increased to 15 meters by applying “fusion” with PAN band with 15m spatial resolution provided by Landsat. For the thematic range data derived from the “unsupervised classification' process on the spatial resolution enhanced RGB data, ‘supervised classification' was performed. In order to measure the classification accuracy,accurancy analysis was performed. By 'Georeport', areal extents of the land use values were reported. Thematic classes of the land were customized as separate layers by 'Layer Separation'. Created land use layers were subjected to 'vectorization' following to noise removing by using suitable filters therforeb each land use classification in conjunction with database that is compatible with GIS was formed. The data was then used in spatial site selection analyzes.
Consequently, the thematic land classification constituting the study area was divided into 5 regions (water 8.08%, forest, 26.93%, soil 30.92% soil, rocky 9.05%, and unclassified 25.02%). The results have been formed as input values for the advanced stage analyses of planning. Furthermore, by the relational use of remote sensing and GIS, an application process that is land use potential determinant and site selection analysis on a regional scale has been developed.
Keywords: Analysis, Netcad/Analist, Planning, Synthesis.
