Ergene Havzasının Taudem Algoritmasına Göre Modellenmesi ve Ova Çay’ın DSİ Sentetik ve Mockus Yöntemlerine Göre Taşkın Debilerinin Hesaplanarak Sonuçlarının Karşılaştırılması
H. İbrahim ÇETİNER1
Netcad Yazılım A.Ş. Teknik Grup Yöneticisi, Ankara, Türkiye
ibrahim.cetiner@netcad.com.tr
ÖZET
Taşkın debi hesapları, modellenen her havza üzerinde birçok parametrenin değişkenlik gösterdiği, farklı yaklaşımlar içerisindeki tek bir parametredeki değişikliğin bile çok farklı sonuçların ortaya çıkmasına sebep olan bir proje sürecidir. Yapılan çalışma; bu durumun bilgisayar yazılımları kullanılarak, ilgili mühendisin yorumları ile çok daha hızlı, kontrollü ve güvenilir bir şekilde hesaplandığının gösterilmesini amaçlamaktadır. Örnek projede; Yaklaşık olarak 11.000 km2 büyüklüğünde olan Ergene Havzası ve içerisinde yer alan Ova Çayını oluşturan 632 km2 lik üst havza modellenmiş, drenaj ağının ise 61.2 km uzunluğunda olduğu gözlenmiştir. Drenaj ağının 50 parça üzerinden harmonik eğimleri belirlenmiştir. Yağış analizlerinin gerçekleştirilebilmesi için; en az 15 yıl kesintisiz veri toplamış meteroloji istasyonlarının etki alanları, bölgenin topoğrafyası da dikkate alınarak Thiessen yöntemine göre hesaplanmıştır. Hesaplanan etki alanlarına göre Uzunköprü, Malkara, Tekirdağ ve Lüleburgaz istasyonlarının bu havzaya etki ettiği gözlenmiştir. Bu istasyonların noktasal yağış verilerinin alansal dağılımları için 6 farklı olasılık hesap yöntemine göre yağış hesaplamaları gerçekleştirilmiştir. Her bir istasyon için en uygun yöntem Kolmogorov-Smirnov testi ile belirlenmiştir. DSİ Sentetik ve Mockus yöntemlerine göre taşkın debileri hesaplanmıştır. DSİ Sentetik yöntemde, modellenen üst havza yağışın zaman içindeki dağılımında A bölgesinde olduğundan, yağışın zaman içindeki dağılım oranı bu bölgedeki katsayı dikkate alınarak belirlenmiş ve artım akışlar hesaplanmıştır. Havzaya yakınlığı ve temsil oranı büyüklüğü sebebiyle Lüleburgaz istasyonuna ait 1-2-3-4-6-8-12 ve 24 saatlik PLV değerleri kullanılmıştır. Ova Çayı üzerinden DSİ Sentetik ve Mockus yöntemlerine göre farklı tekerrür aralıklarında hesaplanan taşkın debi sonuçları karşılaştırılmıştır. Bu çalışmanın tüm aşamalarında Netcad GIS yazılımının Nethydro modülünden yararlanılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Havza, DSİ Sentetik, Mockus, Kolmogorov- Smirnov, Nethydro
